چنگ زدن به ریسمان خدا: دعوتی قرآنی برای وحدت مسلمانان

مقدمه

در روز ۸ جمادی الثانی، یاد و خاطره سید عبدالحسین شرف‌الدین عاملی را گرامی می‌داریم، عالمی برجسته که تمام زندگی خود را وقف تقویت وحدت و تفاهم میان مذاهب و گرایش‌های مختلف اسلامی کرده بود. به پاس تلاش‌های او برای نزدیکی مسلمانان، «آیه هفته» این شماره به دستور مهم قرآن در زمینه وحدت، همبستگی و هدف مشترک اختصاص یافته است:

وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا

«و همه با هم به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید.» (سوره آل عمران، ۱۰۳)

پیام‌های تربیتی آیه برای نوجوانان و جوانان

• اجازه نده دوستی‌ها و یکی شدن هایت با افراد بی ایمان باشد

دوستی‌ها و همبستگی شما باید بر پایه ایمان و نیکی باشد، نه بر اساس کارهای نادرست یا رفتارهای منفی.

تمرین عملی: در جمع دوستانت یک نفر را که ایمان و اخلاقش الهام‌بخش توست شناسایی کن و این هفته زمان بیشتری با او بگذران.

• وحدت را بر تفرقه اولویت بده

وحدت بین انسانهای خوب و باایمان، جامعه را تقویت می‌کند و تفرقه، دل‌ها، دوستی‌ها و هدف جمعی را ضعیف می‌کند.

تمرین عملی: این هفته با کسی که با او اختلاف داشته‌ای تماس بگیر و پل کوچک صلح و حسن نیت بساز.

• به اشتراکاتت با سایر مسلمانان توجه کن

فارغ از ملیّت، قومیت یا مذهبت، پیوندت با خدا تو را با میلیون‌ها مؤمن در سراسر جهان متحد می‌کند.

تمرین عملی: سه نکته مشترک میان خودت و مسلمانان دیگر فرهنگ‌ها را یادداشت کن.

• در برابر نفرت و محتوای فرقه‌ای آنلاین مقاومت کن

شبکه‌های اجتماعی اغلب باعث تشدید اختلاف می‌شوند؛ چنگ زدن به ریسمان خدا یعنی اجازه نده پیام‌های تفرقه‌آمیز ذهن تو را شکل دهد.

تمرین عملی: یک صفحه یا حساب کاربری که نفرت، تمسخر یا فرقه‌گرایی ترویج می‌کند را آنفالو کن.

• تفاوت‌ها را رحمت بدان

تنوع در بین مسلمانان نشانه غنای فرهنگی آنها است، نه تهدید. یادگیری از یکدیگر شخصیت و دانش تو را تقویت می‌کند.

تمرین عملی: در گفتگوی با یک دوست از فرهنگ یا مذهب متفاوت، یکی از سنتهای دینی خودت را به او یاد بده.

• از خداوند بخواه همراهان صالح و باایمان نصیب تو کند

وحدت واقعی با افرادی که خدا محور هستند، هدیه‌ای از سوی خداست؛ آن را در دعاهای روزانه‌ات بگنجان.

تمرین عملی: یک جمله ساده به دعاهای روزانه ات اضافه کن: «خداوندا، دوستانی عطا کن که مرا به تو نزدیک کنند.»

پیام‌های تربیتی آیه برای والدین

• خانه‌ای سرشار از وحدت و احترام بسازید

کودکان ابتدا از فضای خانه، روابط و لحن والدین، وحدت بین مسلمانان را می‌آموزند.

تمرین عملی: یک جلسه کوتاه خانوادگی برگزار کنید و درباره اهمیت اجتناب از درگیری‌های بی‌مورد بین پیروان مذاهب مختلف بحث کنید.

• در اختلافات بین خود، احترام همدیگر را حفظ کنید

حتی وقتی والدین اختلاف دارند، صحبت آرام آنها با یکدیگر به کودکان یاد می‌دهد که حتی در اختلاف هم باید با احترام و ادب رفتار کرد.

تمرین عملی: در اختلاف بعدی، عمداً صدایتان را پایین بیاورید و خونسردی نشان دهید.

• فرزندان را در برابر تأثیرات فرقه‌ای محافظت کنید

فرزندان را از صداهایی که دین را ابزاری برای نفرت پراکنی یا سوءظن به همدیگر می‌کنند، چه آنلاین و چه آفلاین، دور نگه دارید.

تمرین عملی: یک اکانت در شبکه های اجتماعی که به اختلاف بین مسلمانان دامن می زند را با فرزندان تان با هم مرور کنید و به آنها بیاموزید که چرا باید از چنین محتواهایی دوری کنند.

پیام‌های تربیتی آیه برای امامان جماعت و روحانیون

• همکاری میان جوامع مختلف را ترویج کنید

مساجد، مدارس و موسسات دینی از سنت‌ها و گرایش‌های مختلف را به هم متصل کنید.

تمرین عملی: یک برنامه مشترک با مسجد دیگر، حتی از مذهب متفاوت، ترتیب دهید.

• خطر تفرقه در جهان امروز را برجسته کنید

مسلمانان در سراسر جهان با چالش‌های اجتماعی، سیاسی و هویتی روبه‌رو هستند؛ تفرقه این مشکلات را عمیق‌تر می‌کند.

تمرین عملی: راهکارهای عملی ارائه دهید که اعضای جامعه با بلوغ و خرد با مسائل تفرقه‌انگیز برخورد کنند.

• فرهنگ احترام متقابل و یادگیری را پرورش دهید

کنجکاوی، گفت‌وگو و یادگیری میان سنت‌ها، شک و سوءظن را با فهم و درک جایگزین می‌کند.

تمرین عملی: یک عالم از مذهب یا گرایش متفاوت را دعوت کنید تا با روح برادری با جامعه سخن بگوید.