ایمان، پاکی و ژرف‌اندیشى: چراغ‌های راه امروز ما

مقدمه

با آغاز هفته‌ای تازه، بار دیگر به یاد می‌آوریم که تقویم اسلامی چگونه چالش‌های امروز ما را به حکمت‌های جاودانه گذشته‌مان پیوند می‌زند. مناسبت‌های این هفته، ما را به تأمل درباره اخلاص، رهبری اخلاقی، تربیت دینی و پرورش تفکر صحیح دعوت می‌کنند. هر مناسبت حامل پیامی است که می‌تواند به تقویت جامعه مسلمان امروز و غنی‌تر شدن نگاه اخلاقی رهبران، مربیان و خانواده‌های ما کمک کند.

۳ جمادی الثانی: شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) (سال ۱۱ ق)

حضرت فاطمه زهرا (س)، دختر نورانی پیامبر اکرم (ص)، تجسم پاکی، عبادت و اخلاص بود. زندگی ایشان آیینه‌ای از حقیقت معنوی و شجاعت اخلاقی بود. در جهانی که ظاهرگرایی فراگیر شده است، میراث او یادآور این حقیقت است که تعالی واقعی از درون و از صداقت در بندگی خدا سرچشمه می‌گیرد. ایشان فرمودند:

مَنْ أَصْعَدَ إِلَى اللَّهِ خَالِصَ عِبَادَتِهِ أَهْبَطَ اللَّهُ لَهُ أَفْضَلَ مَصْلَحَتِهِ

«هر کس عبادت خالصانه خود را به سوی خدا بالا بفرستد، خداوند بهترین مصلحت را برای او فرو می‌فرستد.» (تنبیه‌الخواطر، ج۲، ص۱۰۸)

پیام امروز:

رابطه‌تان با خدا و اعمال‌تان را بر پایه اخلاص بنا کنید، نه ظاهر و نمایش.

۳۰ جمادی الاول: درگذشت علامه علی‌اصغر کرباسچیان (۲۰۰۳م / ۱۴۲۴ق)

علامه کرباسچیان پیشگام تربیت اسلامی همراه با رشد علمی بود. او مدارسی را بنیان گذاشت که در آن علم و اخلاق به‌طور هم‌زمان پرورش می‌یافت. میراث او، پرورش نسلی است که هم از نظر علمی و هم از نظر معنوی نیرومند باشند. در فضای آموزشی امروز ـ که اغلب تحت‌تأثیر رقابت و نتیجه‌گرایی است ـ یادآوری الگوی قرآنی تربیت ضروری است. استفاده از «الگوی نقش»، یکی از راهکارهای مهم قرآن برای تربیت است. خداوند می‌فرماید:

لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ

«همانا در وجود پیامبر خدا برای شما الگویی نیکوست.» (احزاب/۲۱)

پیام امروز:

پیش از آن‌که معلم باشید، الگو باشید؛ چرا که شخصیت و رفتار، بیش از گفتار اثر می‌گذارد.

اول جمادی الثانی: درگذشت آیت‌الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (۲۰۰۷م / ۱۴۲۸ق)

آیت‌الله فاضل لنکرانی (ره) از برجسته‌ترین فقهای معاصر بود؛ عالمی که به خاطر دانش، تواضع و دلسوزی برای امت اسلامی شناخته می‌شد. آموزه‌های او بر وضوح در ایمان و مسئولیت‌پذیری در عمل تأکید داشت.

پیام امروز:

فهم دینی خود را به مسیری برای خدمت، تواضع و روشن‌بینی اخلاقی تبدیل کنید.

۳ جمادی الثانی: درگذشت محمد ابراهیم آیتی (۱۹۶۴م / ۱۳۸۴ق)

محمد ابراهیم آیتی، پژوهشگر برجسته تاریخ اسلام، قرآن‌پژوه و استاد دانشگاه بود که آثار او به شکل گیری از فهم تاریخ صدر اسلام در دوران معاصر موثر بود. دقت علمی، صداقت و روش‌مندی او، وی را به یکی از معتبرترین صداهای علمی زمان خود بدل ساخت. قرآن بر نیاز جامعه به متخصصان امین تأکید کرده و می‌فرماید:

فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ

«اگر نمی‌دانید، از اهل ذکر (اهل دانش) بپرسید.» (نحل/۴۳)

پیام امروز:

در مسائل دین و تاریخ، دانش را از عالمان امین، دقیق و صاحب‌صلاحیت فرا بگیرید نه از منابع متزلزل مثل شبکه های اجتماعی.

۲۰ نوامبر: روز جهانی فلسفه

روز جهانی فلسفه، بزرگداشتِ تلاش انسان برای دستیابی به حکمت، تفکر انتقادی و پرسش‌های اخلاقی است که تمدن‌ها را شکل می‌دهد. برای مسلمانان، تفکر فلسفی همواره بخشی از تعامل با وحی، فهم جهان و پرورش عقلانیت بوده است. این نوع اندیشه در امتداد دعوت قرآنی به کسب حکمت قرار دارد. خداوند می‌فرماید:

يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَن يَشَاءُ وَمَن يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا

«خداوند حکمت را به هر که بخواهد می‌بخشد، و هر کس حکمت یافته، خیر فراوان یافته است.» (بقره/۲۶۹)

در جهانی که از انبوه اطلاعات اشباع شده اما از معنا تهی است، قرآن یادآور می‌شود که دانش به تنهایی به کسی شرافت نمی دهد. دانش، سرمنشاء انسانی دارد ولی حکمت، منشاء الهی دارد و به همین خاطر است که دانش همواره ناقص و توام با خطا است ولی حکمت، از خطا مصون است. برای کسب حکمت، باید خودمان را به سرمنشاء وحی الهی متصل کنیم.

پیام امروز:

برای خود و فرزندان مان، حکمتی که برگرفته از معارف الهی باشد را بخواهیم و دچار مدرک گرایی های کاذب نشویم.