سخن گفتن با دل: درسی از میدان

یکی از دوستان مبلّغ بنده نقل کرد که برای مأموریتی تبلیغی به یکی از شهرهای انگلستان اعزام شد. او در ایام تبلیغ با تمام توان کوشید تا با طرح مباحث علمی و استدلالی توجه مردم را جلب کند. اما برخلاف انتظار، تلاش‌هایش چندان نتیجه‌ای نداد و مخاطبان استقبال گرمی از سخنان او نکردند. او که از این وضعیت ناراحت بود، پس از بازگشت، به محضر استاد خود رفت و گلایه کرد که چرا مردم با وجود محتوای عالمانه، واکنش مثبتی نشان ندادند.

استاد فرهیخته که با دقت به سخنان او گوش می داد از وی پرسید: «موضوع سخنرانی‌هایت چه بود؟» هنگامی که دوست مبلّغم، موضوعات سخنرانی خود را برای استاد شرح داد، استاد به یک نکته‌ای اساسی پی برد و آن را به او گوشزد کرد: «مسأله این است که موضوع بحث تو با دل مردم ارتباط برقرار نکرده است. سخن گفتن تنها با عقل مخاطب کافی نیست؛ باید با قلب او نیز سخن گفت.»

استاد سپس افزود: «از موضوعاتی استفاده کن که با احساسات پاک مردم پیوند دارد. مثلاً از محبت مادر سخن بگو. مادری را به یاد آور که فرزند خردسالش را با همه وجود دوست دارد. انسانی که حتی حاضر نیست به مدفوع خود نگاه کند، وقتی مادر می‌شود با دقت به مدفوع نوزادش می‌نگرد تا مطمئن شود سالم است. گاه برای سلامت او از لذیذترین غذاها چشم می‌پوشد. این اوج فداکاری و مهر مادر است.» سپس استاد با نگاهی عمیق گفت: «اگر محبت مادر این‌گونه است، محبت خداوند به بندگانش هزاران برابر از آن بیشتر است.»

دوست روحانی و مبلّغم می‌گوید: در سفر تبلیغی بعدی همین مضمون را در لابه‌لای سخنان خود گنجاندم و با شگفتی دیدم که مردم واکنش متفاوتی نشان دادند. نگاه‌ها گرم‌تر شد، دل‌ها گشوده‌تر و استقبال از جلسات چندین برابر گردید. آن‌جا بود که فهمیدم مبلّغ نمی‌تواند از حال و نیاز روحی مخاطبان غافل باشد؛ سخن دینی، وقتی در جان مردم می‌نشیند که از دل برخیزد و با احساسات آنان پیوند یابد.

آموزه های این تجربه:

1. پیوند احساس و اندیشه: سخن مؤثر، ترکیبی از پیام عقلانی و ارتباط عاطفی است؛ صرفاً استدلال علمی کافی نیست.
2. شناخت مخاطب: مبلّغ باید حال روحی و زمینه ذهنی شنوندگان را در نظر بگیرد تا پیام او شنیده و پذیرفته شود.
3. بیان مصادیق ملموس: استفاده از مثال‌های ساده و انسانی- مانند محبت مادر- می‌تواند پلی میان مفاهیم دینی عمیق و دل مردم ایجاد کند.