پیروزی خاموش تبوک

تابستان مدینه در آن سال بسیار سوزان بود، حرارتی که خیابان‌ها را به سکوت می‌کشاند و نفس هر مسافری را می‌گرفت. در دل همین گرما بود که پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، اصحاب را فراخواند تا برای سفری آماده شوند، سفری به دیاری دور به نام تبوک. شایعاتی مبنی بر تجمع ارتش بزرگی از امپراطوری روم در مرزها پخش شده بود. اینکه آیا این تهدید واقعی بود یا تنها تصوّراتی بود که در ذهن‌ها شکل گرفته، اهمیتی نداشت؛ آنچه مهم بود، اتحاد مؤمنان و آمادگی آنان برای ایستادگی در برابر حقیقت بود.

مردم با آنچه که در اختیار داشتند آمدند. برخی زره و تجهیزات آوردند، برخی خرما آوردند، برخی سکه‌هایی که از ماه‌ها کار سخت پس‌انداز کرده بودند، آوردند. و برخی جز صداقت خود چیزی برای عرضه نداشتند. میان آنان سه مرد بودند که با دل‌هایی لرزان نزد پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم آمدند و گفتند: ای پیامبر خدا، ما مرکب سواری نداریم و مالی برای هدیه آوردن نداریم. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم با دلسوزی به آنان نگریست و فرمود: امروز چیزی برای کمک به شما ندارم. هنگامی که این را شنیدند، با اشک‌هایی که بر خاک می‌ریخت، برگشتند، نه از ترس سفر، بلکه به خاطر دلتنگی برای خدمت به پیامبر.

ارتش از درّه‌های سوزان و کوه‌های سخت گذشت. اما هر قدم، برکتی پنهانی داشت. مؤمنان در حال کشف چیزی بزرگتر از سلاح‌ها و تعداد بودند. آنان در حال آموختن این حقیقت بودند که خداوند قلب‌های کسانی را که در راه او گام برمی‌دارند، تقویت می‌کند. آنان می‌آموختند که تکیه بر خداوند روح را حتی در زمان‌هایی که آفتاب بی‌رحمانه بر سر است، خنک می‌سازد.

هنگامی که به تبوک رسیدند، هیچ دشمنی در انتظار آنان نبود. ترسی که روزی همچون سایه‌ای بزرگ بر آنها چنبره زده بود، در هوای صاف بیابان حل شد. پیروزی واقعی نه پیروزی شمشیری بود، بلکه پیروزی در اعتماد، انضباط، وحدت و تقویت دل‌ها در کنار هم بود.

در مدینه، امیرالمؤمنین امام علی علیه‌السلام به فرمان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم باقی مانده بود، پیامبر به او فرمود: «تو نزد من همچون هارون برای موسی هستی، جز اینکه پس از من هیچ پیامبری نخواهد بود.» با سپردن رهبری به امام علی علیه‌السلام، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به مردم نشان داد که رهبری امانتی است و مدینه نباید بدون نگهبان حقیقت بماند.

ارتش بدون جنگ بازگشت، اما با جان‌هایی صاف و روح‌هایی بلند. مؤمنان دریافتند که گاهی خداوند پیروزی‌ها را در سکوت می‌نویسد. گاهی او نه قدرت ما، بلکه صداقت ما را می‌آزماید و به کسانی که به سوی او حرکت می‌کنند، حتی وقتی که راه طولانی است، آفتاب بی‌رحم است و دنیا مردّد است، پاداش می‌دهد.