تشهّد

1- نمازگزار باید در رکعت دوّم و رکعت آخر همه ی نمازها، پس از سجده ی دوّم بنشیند و پس از آرام گرفتن بدن، جملاتی را که به عنوان ذکر تشهّد است بر زبان جاری کند. این عمل «تشهّد » نامیده میشود.

2- ذکر واجب تشهّد عبارت است از : « اَشهَدُ اَنْ لاَ اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَریکَ لَهُ، وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِِ مُحَمَّدٍ».

3- مستحب است پیش از ذکر واجب تشهّد بگوید: «اَلْحَمْدُ للهِ»، یا بگوید: «بِسْمِِ اللهِ وَ بِِاللهِ وَ الْحَمْدُ للهِ وَ خَیْرُ الْاَسْمَاءِِ للهِ»، و همچنین مستحب است پس از صلوات بگوید: «وَ تَقَبَّلْ شَفاعَتَهُ وَ ارْفَعْ دَرَجَتَهُ».

4- تشهّد واجب غیر رکنی است. بنابر این اگر عمداً اضافه یا ترک شود نماز باطل است ولی اضافه شدن یا ترک سهوی آن، موجب بطلان نماز نیست.

5. اگر تشهّد را فراموش کند و برای رکعت سوم بایستد، ولی پیش از رکوع یادش بیاید باید بنشیند و تشهّد را بخواند و دوباره بایستد و تسبیحات رکعت سوم را مجدداً بگوید و نماز را ادامه دهد و پس از نماز به خاطر ایستادن بی‌جا، بنابر احتیاط مستحب، دو سجده‌‌ی سهو به جا آورد.

6. اگر تشهّد را فراموش کند و در رکعت سوم و یا بعد از آن يادش بيايد، بايد نماز را تمام کند و بعد از سلام، برای تشهّد فراموش شده دو سجده ی سهو به جا آورد و احتياط واجب آن است که پيش از سجده ی سهو، تشهّد فراموش شده را قضا کند.

آیت الله سیستانی: اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید، باید نماز را تمام کند، و بعد از سلام نماز ـ بنا بر احتیاط مستحب ـ تشهّد را قضا کند و باید برای تشهّد فراموش شده دو سجده سهو به‌ جا آورد.

سلام

1- سلام آخرین جزء نماز است که با گفتن آن، نماز پایان می‌یابد. سلام واجب نماز این است که بگوید: «اَلسَّلاَمُ عَلَیْکُمْ» و بهتر است اضافه کند «وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ» یا بگوید: «اَلسَّلاَمُ عَلَیْنَا وَ عَلی عِبَادِ اللهِ الصَّالِحِینَ».
آیت الله مکارم شیرازی: در ركعت آخر تمام نمازها بعد از تشهّد، واجب است سلام بگويد و سلام داراى سه صيغه است: «اَلسَّلامُ عَلَيْكَ اَيُّهَا النَّبِىُّ وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَ بَرَكاتُهُ، اَلسَّلامُ عَلَيْنا وَ عَلى عِبادِ اللّهِ الصّالِحينَ، اَلسّلامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَ بَرَكاتُهُ» سلام واجب همان سلام سوم است و مى تواند به آن قناعت كند، ولى اكتفا به سلام دوم به تنهايى مشكل است و سلام اوّل از مستحبّات است.

2. مستحب است پیش از دو سلام فوق بگوید: «اَلسَّلاَمُ عَلَیْکَ اَیُّهَا النَّبِیُّ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ».

3. سلام از واجبات غیر رکنی است. بنابر این اگر سهواً اضافه یا ترک شود نماز باطل نمی شود.

4. اگر سلام نماز را فراموش کند و هنگامی یادش بیاید که صورت نماز به هم نخورده و کاری هم که عمدی و سهویِ آن نماز را باطل می‌کند، مانند پشت کردن به قبله، انجام نداده است، باید سلام را بگوید و نمازش صحیح است.

آیت الله مکارم شیرازی: و اگر پيش از آن كه صورت نماز به هم بخورد چنين كارى را انجام داده احتياط واجب آن است كه نماز را اعاده كند.

ترتیب