استمرار میراث اسلامی: برخورداری از دانش قوی برای جهانی صلح‌آمیز

مقدمه:

در جهانی سرشار از دگرگونی‌های سریع و چالش‌های پیچیده، ایمان ما قطب‌نمایی تغییرناپذیر در دستمان است. در این هفته (۵ تا ۱۱ نوامبر ۲۰۲۵)، دو مناسبت مهم ما را به اندیشه در میراث اسلامیِ دانش عمیق و ضرورت گسترش صلح فرا می‌خوانند؛ میراثی که ما را برای ایفای نقش رهبری بهتر در جوامع‌مان راهنمایی می‌کند.

۲۰ جمادی‌الاول: ولادت فخرالمحققین حلی (سال ۶۸۲ هجری قمری)

این روز، سالروز ولادت دانشمند بزرگ شیعه، فخرالمحققین است. او فرزند علامه حلی، از نوابغ روزگار خود بود که فقه و اصول را نزد پدر آموخت و در زمان خویش به یکی از برجسته‌ترین چهره‌های علمی و دینی بدل شد.

در عصری که آگاهی سطحی و انبوه اطلاعات جایگزین درک عمیق شده است، زندگی او یادآور تأکید اسلام بر دانشی ژرف، دقیق و مبتنی بر اصول است. اسلام، جست‌وجوی دانش درست و مستند را عبادتی بزرگ می‌داند. قرآن کریم می‌فرماید:

فَسْـَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ

«گر نمی‌دانید، از آگاهان بپرسید.» (انبیاء: ۷)

پیام امروز:

برای ارتقای سطح دانش دینی و پاسداشت بالاترین معیارهای علمی بکوشیم، تا جوامع ما بر پایه فهمی ژرف و اصیل هدایت شوند، نه صرفاً بر پایه دیدگاه‌های سطحی و سلیقه‌ای.

۹ تا ۱۵ نوامبر: هفته بین‌المللی علم و صلح

این هفته به ابتکار سازمان ملل متحد نام‌گذاری شده است تا نقش علم را در گسترش صلح و توسعه پایدار جهانی یادآوری کند. هدف آن نشان دادن این است که همکاری علمی می‌تواند پلی برای تفاهم میان ملت‌ها و ابزاری برای حل چالش‌های مشترک بشریت باشد.

در نگاه اسلام، «علم» (الْعِلْم) مفهومی جامع است که هم علوم وحیانی و هم علوم اکتسابی را دربرمی‌گیرد. هنگامی که با نیت خدمت به انسان‌ها و درک آفرینش الهی دنبال شود، علم به وسیله‌ای برای تحقق صلح، عدالت و ایفای مسئولیت خلافت انسان در زمین تبدیل می‌شود. امام علی (ع) می‌فرمایند:

زَكَاةُ اَلْعِلْمِ بَذْلُهُ لِمُسْتَحِقِّهِ وَ إِجْهَادُ اَلنَّفْسِ فِي اَلْعَمَلِ بِهِ

«زکات علم، آن است که آن را در اختیار اهلش قرار دهی و خود را در به‌کارگیری آن به کار گیری.» (مستدرک الوسائل، ج ۷، ص ۴۶)

پیام امروز:

با نیتی الهی در مسیر علم و نوآوری گام برداریم؛ دانشی که در خدمت صلح، رشد انسانیت و آبادانی آفرینش باشد و ما را در ایفای امانت الهیِ جانشینی خدا بر زمین یاری دهد.