روشن‌کردن زمانه کنونی با نور میراث معنوی مان

مقدمه

با فرا رسیدن هفته‌ای تازه، توجه خود را به رویدادهایی معطوف می‌کنیم که مسیر فکری، معنوی و اخلاقی امت مسلمان را شکل داده‌اند. هر یک از این روزها حامل درس‌هایی است که تاریخ مقدس ما را به چالش‌های اخلاقی و اجتماعی امروز پیوند می‌دهد. از خرد اندیشمندان‌مان تا فداکاری اولیای الهی، و از میدان‌های نبرد تا جلوه‌های رحمت نسبت به انسان‌ها، میراث اسلام همچنان چراغ راه ماست.

۹ جمادی‌الاول: ولادت ملاصدرا (صدرالدین شیرازی)

ملاصدرا در سال ۹۷۹ هجری قمری (۱۵۷۱ میلادی) زاده شد و با بنیان‌گذاری «حکمت متعالیه»، فلسفه اسلامی را دگرگون ساخت. او عقل، وحی و شهود عرفانی را در منظومه‌ای واحد گرد هم آورد و پیوند میان عقل و ایمان را بازتعریف کرد.

در روزگاری که دانش دچار گسست از دین شده است، پیوند عقل و معنویت در اندیشه او یادآور این حقیقت است که فهم حقیقی در هماهنگی عقل و دل تحقق می‌یابد. اسلام ما را به اندیشیدن فرا می‌خواند:

قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ

«بگو: آیا آنان که می‌دانند و آنان که نمی‌دانند برابرند؟» (زمر: ۹)

پیام امروز:

فرهنگ اندیشه‌ورزی عمیق را زنده کنیم؛ جایی که ایمان و خرد در کنار هم نیرو می‌گیرند، نه در برابر هم.

۱۰ جمادی‌الاول: جنگ جمل

جنگ جمل در سال ۳۶ هجری میان سپاه امام علی (ع) و مخالفان ایشان روی داد و یکی از نخستین اختلافات درون‌جامعه اسلامی بود. این جنگ به تحریک کسانی شکل گرفت که منافع دنیوی و انتظارات ناصحیح‌شان با عدالت‌ورزی امیرالمؤمنین (ع) به خطر افتاده بود. این حادثه دردناک به ما می‌آموزد که اختلاف و چنددستگی، رسالت امت اسلامی را تضعیف می‌کند. قرآن هشدار می‌دهد:

وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ

«با یکدیگر نزاع نکنید، که سست می‌شوید و هیبت شما از میان می‌رود.» (انفال: ۴۶)

پیام امروز:

در دنیای اسلام، وحدت، گفت‌وگو و عدالت را بر تفرقه و جاه‌طلبی سیاسی مقدم بداریم.

۱۱ جمادی‌الاول: ولادت خواجه نصیرالدین طوسی

خواجه نصیر در سال ۵۹۷ هجری قمری زاده شد؛ فیلسوف، ریاضی‌دان، منجّم و متکلمی بزرگ که آثار او در اخلاق و علوم پایه تمدن اسلامی را غنا بخشید و بر دانش جهانی تأثیر گذاشت.

در جهانی که نیازمند علم اخلاقی است، پیوند مسئولیت اخلاقی با پژوهش عقلانی در اندیشه خواجه، بازتاب دعوت اسلام به دانش سودمند است.

پیام امروز:

دانشی را بجوییم که انسانیت را تعالی بخشد و با هدف الهی هماهنگ باشد.

۱۳ جمادی‌الاول: شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) (به روایتی)

بر پایه روایتی، حضرت فاطمه (س)، دختر گرامی پیامبر اکرم (ص)، هفتاد و پنج روز پس از رحلت پدر بزرگوارشان، در سال ۱۱ هجری قمری به شهادت رسیدند. ایشان مظهر پاکی، عدالت و پایداری در دفاع از حق بودند. زندگی حضرت فاطمه (س) تجسم شجاعت در برابر ظلم و وفاداری به عدالت الهی است. پیامبر اکرم (ص) فرمودند:

فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّي، مَنْ آذَاهَا فَقَدْ آذَانِي

«فاطمه پاره‌ای از وجود من است؛ هر که او را بیازارد، مرا آزرده است.» (بحار الأنوار، ج ۳۰، ص ۳۵۳)

پیام امروز:

همچون حضرت زهرا (س)، حقیقت را با استقامت و عزت پاس بداریم.

۲۹ اکتبر: روز جهانی مراقبت و حمایت  (International Day of Care and Support)

این روز به ابتکار سازمان ملل متحد پایه‌گذاری شده و ارزش و اهمیت کارهای مراقبتی و نظام‌های حمایت اجتماعی را که خانواده‌ها و جوامع را پایدار نگاه می‌دارند، گرامی می‌دارد. اسلام به مهربانی و یاری متقابل اهمیت فراوان می‌دهد. پیامبر اکرم (ص) فرمودند:

الرَّاحِمُونَ يَرْحَمُهُمُ الرَّحْمنُ، ارْحَمُوا مَنْ فِي الْأَرْضِ يَرْحَمْكُمْ مَنْ فِي السَّمَاءِ

«مهربانان مورد رحمت خدای رحمان قرار می‌گیرند؛ به اهل زمین رحم کنید تا آن‌که در آسمان است به شما رحم کند.» (عوالي اللئالي، ج ۱، ص ۳۶۱)

پیام امروز:

مهربانی را از گفتار به رفتار تبدیل کنیم؛ بگذاریم رحمت، بنیان خانواده‌ها، جوامع و نهادهای اجتماعی ما باشد.

سخن پایانی

مناسبت‌ها و رویدادهایی که در این هفته گرامی می‌داریم، یادآور آن است که ایمان تنها در عبادت خلاصه نمی‌شود، بلکه در دانش، وحدت، مهربانی و عدالت، جاری است. بکوشیم هر روزِ خدمت‌مان به‌عنوان امامان جماعت و مدیران فرهنگی، با نور این ارزش‌های جاودان هدایت شود، انشاالله.