وجوب طمأنینه در سجده

1- هنگام گفتن ذکر واجب سجده، بدن باید آرام باشد، همچنین بنابر احتیاط واجب هنگامی که ذکری را به قصد استحباب آن در سجود می گوید، مانند تکرار « سبحان ربی الاعلی و بحمده» و مانند آن، باید بدن آرام باشد.
آیت الله سیستانی: در حال سجود باید بدن نمازگزار آرام باشد، و نباید بدن خود را به اختیار طوری حرکت دهد که از حال آرام بودن خارج شود حتی ـ بنا بر احتیاط واجب ـ در زمانی که مشغول به ذکر واجب نیست.
2- کسی که می داند آرام بودن بدن در حال ذکر سجود واجب است، اگر پيش از رســیدن پیشانی به زمین و آرام گرفتن بدن، عمدا ذکر را بگوید، یا پیش از تمام شدن ذکر، سر از سجده بردارد، نمازش باطل است.
3- اگر پيش از رســیدن پیشانی به زمین و آرام گرفتن بدن، سهوا ذکر سـجده را بگويد و در حال ســجده متوجه شود، باید دوباره در حال آرامش بدن، ذکر را بگويد.
4- اگر بعد از اینکه ســر از ســجده برداشــت متوجه شود که پیش از رسيدن به سجده يا پیش از آرام گرفتن بدن، ذکر را گفته يا پيش از تمام شدن ذکر، سر از سجده برداشته، نمازش صحيح است.
5- اگر سجده بر روی تشک و مانند آن (که ابتدا بــدن حرکت دارد و سپس آرام میگیرد) انجام شود، چنانچه در هنگام آرامش بدن، ذکر گفته شود، نماز صحیح است.
آیت الله سیستانی: اگر روی تشک پر و مانند آن سجده کند، در صورتی که بدن روی آن آرام نگیرد، باطل است.
آیت الله مکارم شیرازی: سجده كردن روى چيزى كه بدن روى آن آرام نمى گيرد اشكال دارد، ولى چنان كه قبلاً نيز گفتيم اگر در كشتى و قطار و مانند آن بتواند واجبات نماز را در حال حركت رعايت كند نمازش صحيح است، اگر انسان روى تشك يا چيز ديگرى سجده كند كه بدن در اوّل آرام نيست و بعد آرام مى گيرد مانعى ندارد.
6- اگر در حال گفتن ذکر سجده، یکی از هفت عضو را عمدا از روی زمین بردارد، نمازش باطل میشود ولی هنگامی که مشغول ذکر گفتن نیست، اگر غیر از پیشانی اعضای دیگر را از زمین بردارد و دوباره بگذارد، اشکال ندارد.
آیت الله سیستانی: اگر موقعی که ذکر سجده را می‏گوید، یکی از هفت عضو را عمداً از زمین بردارد، اگر با استقراری که در سجود معتبر است منافات داشته باشد، نماز باطل می‌شود. و همچنین است ـ بنا بر احتیاط واجب ـ در موقعی که مشغول ذکر نیست.
7- اگــر پیــش از تمـام شــدن ذکــر ســجده، پیشــانی را ســهوا از زمین بردارد، نمی توانــد دوباره به زمین بگذارد و باید آن را یک ســجده حســاب کند ولی اگر سایر اعضا را سهوا از زمین بــردارد، باید دوباره بر زمــین بگذارد و ذکر را بگو ید.
8- اگر هنگام سجده، پیشانی به محل سجده برخورد کند و بی‌اختیار از زمین بلند شود، باید دوباره پیشانی را بر زمین بگذارد و ذکر سجده را بگو ید و روی هم یک سجده به حساب می‌آید.
9- بعد از تمام شدن ذکر سجده اول، باید بنشــیند تا بدنش آرام گیرد و دوباره به سجده رود.

حکم اعضای سجده در حالت اضطرار

1- در ســجده، بايــد دو کــف دســت را بر زمــن بگــذارد؛ ولی در حال ناچاری، گذاشــن پشــت دســت هم مانعی ندارد و اگر پشــت دست هم ممکن نباشد، بايد مچ دست را بگذارد و اگر آن را هم نمی تواند، بايد تا آرنج، هر قسمت را که بتواند بر زمین بگذارد و اگر آن هم ممکن نيست، گذاشتن بازو کافی است.
2- کسی کــه به‌ خاطر بیمــاری و مانند آن نمی تواند بــه اندازه‌ی گفتن سه «سبحان الله » در سجده بماند، کافی اســت که یک مرتبه « سبحان الله» بگوید و اگر فقط یک لحظه می تواند در سجده باشد، احتیاط واجب آن است که ذکر را در همان لحظه شروع کند و در حال سر برداشتن تمام کند.
3. کــی کــه نمی تواند پیشــانی را بــه زمین برســاند باید بــه قدری که می تواند خم شود و مهر یا چیز دیگری را که ســجده بر آن صحیح اســت، روی چیز بلندی گذاشــته و طوری پیشــانی را بر آن بگذارد که بگویند ســجده کرده اســت ولی کف دسـتها، زانوها و سر انگشتان بزرگ پاها را اگر ممکن است باید بــه طــور معمول بــر زمین بگــذارد و اگر چيزی که مهــر را روی آن بگــذارد وجود ندارد، بايد آن را با دست بلند کند و پيشانی را بر آن بگذارد و اگر اصلا نمی تواند خم شود، باید به‌ جای سجده کردن، با سر اشاره کند و اگر به این صورت هم نمی تواند، با چشم اشاره کند.