طمأنینه هنگام رکوع

1- اگــر هنــگام گفتن ذکر واجب رکــوع، بدن بی‌اختیــار حرکت کند به گونــه‌ای کــه طمأنینه‌ی واجــب از بین برود، بایــد پس از آرام گرفــن بدن، ذکر واجب را تکرار کرد.

آیت الله سیستانی: اگر موقعی که ذکر واجب رکوع را می‏گوید سهواً یا بی‌اختیار به‌قدری حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج شود، بهتر این است که بعد از آرام گرفتن بدن دوباره ذکر را بگوید. ولی اگر کمی حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج نشود یا انگشتان را حرکت دهد، ضرری ندارد.

آیت الله مکارم شیرازی: هرگاه در موقعى كه مشغول ذكر واجب است كسى به او تنه بزند، يا به علّت ديگرى بدن از آرامش بيرون رود، بايد بعد از آرام گرفتن دوباره ذكر را بگويد، ولى حركات مختصر اشكال ندارد.

2- کسی که می داند طمأنينه در حال ذکر رکوع واجب است اگر پيش از رسیدن به حد رکوع و آرام گرفتن بدن، عمدا ذکر رکوع را شروع کند، نمازش باطل است.

3- اگر پیش از رسیدن به حد رکوع و آرام گرفتن بدن، سهوا ذکر رکوع را بگوید، باید بعد از رسیدن به حد رکوع ، مجددا آن را تکرار کند.

آیت الله سیستانی: اگر سهواً باشد لازم نیست آن را دوباره بگوید.

آیت الله مکارم شیرازی: هرگاه ذكر را قبل از رسيدن به حدّ ركوع و آرام گرفتن بدن بگويد بايد آن را بعد از آرام گرفتن اعاده كند، حتّى اگر عمداً اين كار را كند احتياط اين است كه نماز را نيز بعداً اعاده نمايد.

4- کسی که می داند طمأنينه در حال ذکر رکوع واجب است اگر پيش از تمام شدن ذکر واجب، عمدا سر از رکوع بردارد نمازش باطل است و اگر سهوا اين کار را بکند، چنانچه پيش از خارج شدن از حد رکوع متوجه شود که ذکر را تمام نکرده، بايد در همان حال آرام بگيرد و ذکر رکوع را بگويد و اگر هنگامی متوجه شود که از حال رکوع خارج شده، نمازش صحيح است.

آیت الله سیستانی: اگر پیش از تمام شدن ذکر واجب، عمداً سر از رکوع بردارد نمازش باطل است. و اگر سهواً سر بردارد اعاده ذکر لازم نیست.

اگر نتواند به مقدار ذکر و لو یک «سبحان الله» در حال رکوع بماند، هرچند بدون آرامش، واجب نیست بگوید، ولی احتیاط مستحب آن است که ذکر را بگوید هرچند بقیه آن را در حال برخاستن به قصد قربت مطلقه بگوید، یا قبل از آن شروع کند.

5- نمازگزار باید بعد از تمام شدن ذکر رکوع بایستد و پس از آرام گرفتن بدن به سجده برود و اگر عمدا پیش از ایســتادن، یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده برود، نمازش باطل است.

آیت الله سیستانی: بعد از تمام شدن ذکر رکوع باید راست بایستد ـ و بنا بر احتیاط واجب ـ بعد از آنکه بدن آرام گرفت به سجده رود، و اگر عمداً پیش از ایستادن به سجده رود، نمازش باطل است. و همچنین ـ بنا بر احتیاط واجب ـ اگر عمداً پیش از آرامش گرفتن بدن به سجده رود.

حکم فراموشی رکوع

1- اگــر رکــوع را فراموش کنــد و پيش از آنکه به ســجده برســد يادش بيايد، بايد بايستد و از حالت ايستاده به رکوع برود و چنانچه از حالت خمیدگی به رکوع برگردد، کافی نيست و اگر به اين رکوع اکتفا کند، نمازش باطل است.

2- اگر در حال سجده ی اول يــا بعــد از آن و پيــش از وارد شــدن در سجده دوم یادش بیاید که رکوع نکــرده اســت، بايد برخيــزد و پس از ایســتادن، رکــوع کنــد و پس از آن دو ســجده را به جا آورد و نماز را تمام کند و بعد از نماز بنا بر احتیاط مســتحب دو ســجد‌ه‌ی ســهو برای ســجده‌ی زيادی انجام دهد.

آیت الله سیستانی: اگر بعد از آنکه پیشانی به زمین رسید، یادش بیاید که رکوع نکرده لازم است برگردد و رکوع را بعد از ایستادن به‌جا آورد، و در صورتی که در سجده دوّم یادش بیاید، نمازش ـ بنا بر احتیاط لازم ـ باطل است.

مستحبات رکوع

1- مستحب است پیش از رفتن به رکوع در حالی که ایستاده است تکبیر بگوید و اگر نمازگزار مرد اســت هنگام رکوع زانوها را به عقب بدهد و ســر را پایین نیندازد و مســاوی پشــت خود نگه دارد، کف دست را به زانوها تکیه دهــد و بین قدمهای خود را نگاه کند و پیش از ذکر رکوع یا بعد از آن صلوات بفرســتد، ذکــر رکوع را تکــرار کنــد، آن‌ را به عدد فــرد ختم کند، پــس از آنکه از رکوع سر برداشت و ایستاد در حال آرامش بدن بگو ید: « سمع الله لمن حمده».

2- مســتحب اســت زنــان در حــال رکــوع، دســت را بالاتر از زانوهــا بگذارند و زانوها را به عقب ندهند.